Vielha, Spain: Institut d'Estudis Aranesi, 2022. — 180 p.
Era dubertura d’Aran ei un libre que recuelh ua Istòria d’Aran dera autora Mª José Atienza Averós, que seguís un hiu conductor qu’ei eth tancament des pòbles de montanha, s’ei cèrt o non? Ei barrada era Val d’Aran? Pera sua condicion geografica de val, era sua gent viuie isolada, era sua gessuda naturau ère seguint eth cors deth riu Garona, entà França, senon èren pòrts de montanha que calie trauessar entà anar tàs territòris vesins deth Palhars o era Ribagòrça. Pendent fòrça ans era realitat socioeconomica ère basada ena ramaderia, agricultura e era espleita forestau, atau qu’era economia des familhes, enquiàs ans seishanta, ère derivada deth sector primari.