Hryszko R. Januensis, ergo mercator? Działalność gospodarcza Genueńczyków w ziemi lwowskiej na tle kontaktów Polski z czarnomorskimi koloniami Genui w XV wieku

Kraków: Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica", 2012. — 156 s. — ISBN: 978-83-62261-56-7.Basen Morza Czarnego od 2. poł. XIII w. stał się obszarem intensywnej działalności handlowej Genueńczyków, prowadzonej w oparciu o sieć faktorii. Przebywający w nich kupcy angażowali swój kapitał zarówno w wymianę lewantyńską, jak i handel regionalny, którego podstawą były naturalia. Oba te nurty wymagały lepszego rozpoznania poszczególnych rynków, a z czasem skłaniały kupców do osiedlania się w węzłowych miejscach wymiany. Jednym z takich obszarów były ziemie Królestwa Polskiego.
W XIV w. działalność Genueńczyków koncentrowała się w stolicy kraju, Krakowie, i jego okolicach. W następnym stuleciu ich aktywność ogniskowała się we Lwowie i na obszarze ziemi lwowskiej. Obecni tu przedstawiciele genueńskich rodzin kupieckich, m.in. Lercarich, Ne- gronich, de Valetariis, a także przybysze z San Remo od lat 40. XV w. z powodzeniem przejęli w swe ręce pośrednictwo w handlu dobrami lewantyńskimi z jednej, a "towarami Północy" z drugiej strony. Obok tej formy aktywności gospodarczej istotnym źródłem ich dochodów stała się dzierżawa ceł i żup solnych na obszarze ziemi lwowskiej.
Możliwości gospodarcze, otwierające się w południowo-wschodnich województwach Polski przed przedsiębiorczymi jednostkami, skłoniły nielicznych Genueńczyków do osiedlenia się tu na stałe. Dzięki swej wielopłaszczyznowej działalności wykraczali oni poza stereotypowy obraz średniowiecznego kupca.Wykorzystując dogodne uwarunkowania gospodarcze panujące na ziemiach Królestwa Polskiego, zyskiwali szansę na rozwój zarówno na niwie zawodowej, jak i osobistej. Stawali się nie tylko znaczącymi inwestorami w sferze kapitałowej, ale i wnosili znaczący wkład w życie społeczno-kulturalne. Z czasem niektórzy z nich zostali częścią miejscowego establishmentu z powiązaniami w najwyższych kręgach władzy, co dla większości z nich byłoby niemożliwe w rodzinnej metropolii.
Obecność kupców genueńskich na ziemi lwowskiej w XV w. i rozwój polskich kontaktów handlowych z koloniami czarnomorskimi Genui przyczyniły się do zacieśnienia więzi politycznych między Królestwem Polskim a Republiką Genueńską w okresie narastającego zagrożenia ze strony ekspansywnego Imperium Osmańskiego. Mimo to Polska, zaangażowana w wojnę z zakonem krzyżackim, a potem w walki z Węgrami odsunęła na drugi plan sprawy czarnomorskie i nie udzieliła pomocy zagrożonym koloniom, które - pozostawione same sobie - uległy agresji tureckiej w 1475 r.